GAZİ ÜNİVERSİTESİ BİLGİ PAKETİ - 2019 AKADEMİK YILI
Önerilen doktora programının kapsadığı bilim dalları ve araştırma hedefleri aşağıda özetlenmiştir.
a. Çevre Bilimleri Bilim Dalı
Günümüz dünyasında insanların doğa üzerinde oluşturdukları baskı ve değiştirme sürecinin bir sonucu olarak hem yerel hem de küresel düzeyde ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır; Çevre sorunlarına çözüm bulma ve mevcut sorunları azaltmak için öncelikle bu sorunların “kaynağının, nedenlerinin ve nasıl önlenebileceğinin” bilimsel temellerinin öğrenilmesine ihtiyaç vardır.
“Çevre Bilimleri” Ana Bilim Dalı lisansüstü eğitiminin amacı; “Çevre ve doğa” konusunda bilimsel bilgi ve araştırmaları, felsefi donanımı ve teknolojiye taban teşkil eden bilimsel güncel verileri öğrenciye öğretmek ve bu bilgiler ışığında “çevre ve doğa koruma konusunda” düşünebilen, davranış değiştirebilen, yeni projeler üretebilen ve araştırmalar yürütebilen bilim uzmanları yetiştirmektir.
KAPSAM:
•Çevre sorunlarının kaynağı ve temelleri
•Çevre Sorunlarının tarihçesi ve günümüzdeki durumu
•İnsan-çevre etklieşimi
•Doğal ve yapay sibernetik sistemler ve ekosistemlerin bir sistem olarak yapısı, ögeleri
•Ekosistemlerin yapısı, ögeleri, çalışma biçimleri ve çeşitleri (ekosistem dinamikleri)
•Canlılar arasındaki ilişki ve çevresel değişimlerin canlılara etkileri
•Canlı türlerinin ve habitatların yok olmasının nedenleri ve biyolojik çeşitlilik
•Kimyasal kirlenme çeşitleri, doğaya ve insana etkileri
•Çevre sorunlarının felsefi ve ekonomik sebepleri
•Çevre ve ekonomi ilişkisi
•Doğa koruma felsefeleri
•Çevre etiği ve uygulamalardan örnekler
b. Çevre Teknolojileri Bilim Dalı
Çeşitli alanlarda yaşanan ve büyük boyutlara ulaşan çevre sorunlarına çözümler üretmek temel hedefine hizmetle, etkin, hızlı, yan etkisi düşük ya da hiç olmayan, yeni teknolojiler geliştirmek amacıyla çalışır. Çevre Teknolojileri Bilim Dalı, farklı disiplinlerden ve temel mühendislik bilgilerinden faydalanır. Bilim dalında araştırılan ve geliştirilen yaklaşımların kapsamı, çok geniş bir yelpazede tanımlanabilir. Bilim dalı altında, bakterilerden, bitkilere ve hayvansal dokulara kadar, çeşitli biyolojik materyallerin, çevresel uygulamalara yönelik olarak kullanımı araştırma konularından biri olacaktır. Atık arıtımı, geri kazanımı gibi amaçlarla, biyokimyasal işlemlerden faydalanacaktır. Bilim dalı, çevre analizleri, su, toprak ve hava kaliteleri ve ekotoksikolojik çalışmaları kapsayacaktır. Çevreci anlayışa uygun özeliklere sahip polimerik malzemelerin tasarımı, sentezi, karakterizasyonları ve uygulamaları yapılacaktır. Nano boyutlu malzemelerin çevre uygulamaları, geleneksel çevre mühendisliği yaklaşımları, çevresel algılayıcılar, moleküler ve biyoteknolojik yaklaşımlar da bilim dalının araştırma alanlarındandır.
-Yeşil teknolojiler geliştirmek amacıyla, uluslar arası araştırmalar yürütmek,
-Temel bilimlerin ve mühendislik bilgilerinin birleştirilebildiği bir araştırma ortamı oluşturmak,
-Etkili ve tamamen yan etkisiz teknolojilerin geliştirilmesi,
-Üniversitemizin kampuslarından başlamak üzere, yerel ve daha yüksek düzeyde, çevreci teknolojilerin kullanımını sağlamak, yaygınlaştırmak,
-Üretilen yeni teknolojilerin, uygulamaya geçirilmeleri için araştırmacılara destek vermek,
Çevre Teknolojileri Bilim Dalının araştırma hedefleridir.
c. Bütünleşik Çevre Yönetimi Bilim Dalı
Çevre konusunda edinilen teorik bilginin “doğa koruma” yaklaşımıyla pratiğe uygulanması aşamasında karşılaşılan en önemli güçlük; eğitim yoluyle edinilen bilgilerin; birbirinden bağımsız, parça parça, ayrı olgularmışcasına öğrenilmesidir. Doğal alanların korunabilmesi ve mevcut sorunların azaltılabilmesi için “Çevre konusunda mevzuat geliştirme”, “çevre yönetim planlarının oluşturulması” ve bunların doğal alanlara “uygun çevre politikaları kullanarak” uygulanması gerekmektedir. “Bütünleşik Çevre Yönetimi” lisanüstü eğitiminin amacı mevcut sorunları (yerel-bölgesel-küresel) tüm unsurlarıyla “yukardan” görebilenve bunlara tüm dinamikleri (ekosistem dinamikleri ve canlıların tepkileri, nesli tehdit altındaki canlı türleri, jeolojik süreçler, zaman, teknolojik birikim, sosyolojik yapı, ekonomik yapı, yönetmelikler ve mevzuat, çevre politikaları, çevre felsefeleri, çevre etiği, çevre hukuku gibi birçok unsur) gözetilerek cevaplar üretebilen bir “çevre yönetimi” anlayışının öğrenciye kazandırılmasıdır.
KAPSAM:
•Dünyada ve ülkemizde doğa korumanın durumu ve doğa koruma yaklaşımları
•Ekosistem yönetimi ve ekolojik yönetim planları
•Çevre teknolojilerinin durumu ve çevre yönetimindeki uygulama alanları
•Çevre mevzuatı
•Çevre politikaları
•Çevre felsefesi ve etiği
•Ekoloji ve ekonomi
•Çevre hukuku
d. Çevresel Enerji Teknolojileri Bilim Dalı
Bu bilim dalındaki çalışmalar esas olarak fosil yakıtların çevresel etkilerini en aza indirecek temiz yakıt teknolojilerini ve çevre dostu yakma teknolojilerini, rüzgar, güneş, dalga, jeotermal enerji gibi yenilenebilir enerji kaynakları, bu kaynakların verimliliği, ekonomisi ve enerji talebini karşılamak üzere bu kaynakların birleştirilmesi için optimal yöntemlerin belirlenmesi konularını kapsar. Bu tip araştırmalar genellikle veri analizi, rüzgar, güneş, dalga ve hidrolik güç kaynaklarının üç boyutlu atmosferik modelleri ve yük akış modelleri ile birlikte yürütülür. Ayrıca bilim dalında yapılacak çalışmalarda hidrojen teknolojisi, yakıt pilleri, hidrojen yakıt pili ile çalışan araçların hava kirliliği ve ozon tabakası üzerindeki etkileri, modern rüzgar türbinlerinden elde edilen verilere dayanılarak elde edilen rüzgar haritalarının bilgisayar modelleri kullanılarak çıkarılması, etanol gibi alkolle çalışan, etanol katkılı benzinli veya biyodizel katkılı dizel araçların hava kalitesi ve iklim üzerine etkileri, ülkemizde kurulu bulunan (Alaçatı, Gökçe Ada, Çanakkale, Sinop vb) yerlerdeki rüzgar türbinlerinden elde edilen verilerin analizi, atmosferik etkileri, iklim değişikliğinin rüzgar ve güneş enerjisi kaynakları üzerindeki etkileri de araştırılması hedeflenen konular arasındadır. Gelişen malzeme ve biyoteknoloji bilimleri sayesinde hayata geçirilen, sıcak ve nemli bölgelerde kullanılabilecek jeotermal ısı pompaları, Net-Sıfır -Enerji (Net-Zero-Enerji, NET Buildings) binalar ve yenilenebilir enerji, enerji verimliliği yüksek bina soğutma sistemleri, elektro-aktif polimerlerle enerji toplama, mikro ve makro seviyelerdeki termal sistemlerdeki atık enerjinin yeni doğrudan enerji dönüşüm sistemleri ile geri kazanılması gibi yeni alanlar üzerinde de çalışmalar yapılması planlanmaktadır.
Yukarıda belirtilen bilim dalları kapsamındaki çalışmaların yürütülmesi ve hedeflerin gerçekleştirilmesine yönelik stratejilerin hayata geçirilebilmesi için gerekli bilimsel altyapıyı oluşturacak yeni dersler, mükerrer ders açılmasını önlemek amacıyla Gazi Üniversitesi bünyesindeki bütün lisansüstü programlar tarandıktan sonra, FBE Genel Kurulu onayıyla lisansüstü eğitim programımıza dahil edilmiştir.